Teknoloji Transfer Ofisleri Üzerine Yorum Deneme - II

 II.            Teknoloji Transfer Ofisleri: Üniversitelerin altın yumurta yumurtlayan kazları (?) 

Kurulum, işletim ve yönetimleri açısından üniversite TTO’larının varlıkları bütünüyle “rektör hocanın” iki dudağı arasında dersek abartma sayılmamalıdır. Genel bir değerlendirme ile üniversite üst yönetimlerinin bir bölümü TTO’lara “altın yumurta yumurtlayan kaz” beklentisi ile bakmaktadırlar (teknoparklara baktıkları gibi). Oldukça büyük bir grubun ise konudan bihaber olduğu söylenebilir. Her iki durumun içerdiği olumsuzluklar nedeniyle TTO’ların yönetim biçimlerinin, üniversitelerle ilişkileri korunmakla birlikte daha ticari yapılara dönüştürülebilecek esnekliğe kavuşturulmaları tartışılmalıdır.

TTO’ların yakıtı; bilgi

TTO’ların başarımında ana ölçütün teknoloji ve/veya ürüne dönüştürülen üniversitelerin nitelikli bilgi üretiminin “ticarileştirmesi” oranı olduğunu varsayımından hareketle uluslararası düzeyde genel kabul ve saygınlık gören bazı kaynakları kullanarak ülkemizdeki dürümle ilgili yorumda bulunulmaya çalışalım. Bunlardan Nature Endeksi^[1] en iyi değil ama en iyi bilim yapılan üniversiteleri ve bilim kurumlarını sıralıyor. 

İlk onda Harvard (925,15), Stanford (646,44) ve MIT (560,07) üniversiteleri ilk üç sırayı alıyor. Çin’den dört üniversite, Birleşik Krallık’tan Oxford ve Cambridge ve Japonya’dan Tokyo Üniversitesi. 130’u devlet ve 73’ü vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 203 üniversitesi bulunan Türkiye’den ilk 500 içinde tek bir üniversitesi yok! Söz konusu endekse göre ilk on üniversitemizin başarı çizelgesi!

 Tablo 1  Nature Endeksi’ne göre ilk on üniversitemizin başarımı

Üniversite (1 Mart 2019 - 29 Şubat 2020)		Yayın Sayısı	Ortak Yayın
1.	Bilkent Üniversitesi	26	12.89
2.	İstanbul Teknik Üniversitesi	92	12.62
3.	Koç Üniversitesi	22	5.18
4.	Boğaziçi Üniversitesi	130	4.85
5.	izmir Teknoloji Üniversitesi	38	3.08
6.	Orta Doğu Teknik Üniversitesi	82	2.82
7.	Gebze Teknik Üniversitesi	8	2.50
8.	Sabanci Üniversitesi	8	1.93
9.	Özyeğin Üniversitesi	34	1.56
10.	Istanbul Üniversitesi	72	1.56
Kaynak: https://www.natureindex.com/institution-outputs/generate/All/countries-Turkey/All/score[2]

Türkiye 374 yayınla 50 ülke içinde 39. Sırada (2020).  Artan üniversite ve makale sayısına karşın “paylaşım” oranının önemli düzeyde düşmesi (%14,5) uluslararası bilim dünyasından uzaklaşılması ve içe kapanılması olarak değerlendirilebilir.

Teknoloji Transfer Ofisleri Üzerine Yorum Deneme

I.    Teknoloji Transfer Ofisleri, Bilgi ve Kalkınma

Üniversitelerin bilgi üretmek ve eğitim temel işlevlerinin doğrudan veya dolaylı olarak ülkelerin toplumsal kalkınmasına etki etmesi beklenir. 1980’ler sonrasında artan küreselleşme baskısı ile büyüme ve rekabet gücü kazandırmanın öne çıkması ve bilginin üretimin temel girdileri içindeki yerinin giderek artması üniversitelerden beklentileri de değiştirdi. Artık bilginin doğrudan ve daha hızlı üretime dönüştürülmesi baskısı altına giren üniversiteler kendilerinde olmayan bu yetkinlik için araçlara gerek duymaya başladılar. ABD’de üniversitelerden teknoloji transferinin lisanslama ile öncelik kazandığı ilk uygulamalar (1980’ler), zamanla Teknoloji Lisanslama Ofisleri olarak kurumsallaştı.  Daha sonra Teknoloji Transfer Ofislerine – TTO dönüşen bu yapılar günümüzde Bilgi Transfer Ofislerine evrilmektedirler. Güçlükte bu noktada doğmaktadır. Bilginin kavram olarak soyutluğunun yanı sıra, TTO’lardan beklenen “arz ve talep arasındaki asimetrik enformasyon ve bilgi kombinasyonunun giderilmesinde nasıl rol almaları gerektiği” yeniden tartışılmaktadır.